Ataksja

Ataksja, niezborność ruchowa (z stgr. ατάξις, ataxiā, łac. ataxia) jest to zespół objawów związanych z zaburzeniami koordynacji ruchowej ciała. Dochodzi do nieprawidłowego współdziałania mięśni agonistów i antagonistów w kwestii ich synchronii i regulacji napięcia mięśniowego.

Objawy:

• nieprawidłowości chodu - chód chwiejny;
• niezgrabność ruchów kończyn górnych przy próbie wykonania określonych czynności;
• adiadochokineza - zaburzeniami wykonywania szybkich ruchów naprzemiennych;
• wiotkość mięśni, częste i bolesne kurcze mięśni;
• dyssynergia - ruch staje się mniej płynny i jest rozłożony na etapy;
• dysmetria - brak możliwości zahamowania ruchu w dowolnym momencie;
• dysdiadochokineza - brak możliwości wykonywania szybkich, naprzemiennych ruchów palców (np. chory nie może zagrać na pianinie);
• drżenie zamiarowe - pojawia się przy wykonywaniu przez pacjenta określonego, zamierzonego ruchu (zwykle obserwuje się drżenie kończyn);
• zaburzenia mowy - powolna i niewyraźna mowa, drżenia głosu;
• zaburzenia widzenia - oczopląs, niemożność zatrzymania wzroku na określonym obiekcie;

Ataksja może być rezultatem uszkodzenia:

• móżdżku - głównego narządu koordynacji ruchowej;
• połączeń móżdżku z rdzeniem, ośrodkami podkorowymi i korowymi mózgowia (konary móżdżku);
• płatów czołowych;
• sznurów tylnych rdzenia kręgowego - przenoszą wrażenia czucia głębokiego i wibracji.

Przyczynami ataksji są m.in.:

• choroby wrodzone, np. ataksja Friedreicha, Zespół Retta, ataksja rdzeniowo-móżdżkowa;
• infekcje wirusowe, np. różyczka, zapalenie mózgu o innej etiologii;
• nabyte zmiany ogniskowe w obrębie centralnego układu nerwowego i rdzenia kręgowego (np. ropień, udar, guz mózgu);
• choroby zwyrodnieniowe, np. choroba Creutzfeldta-Jakoba (CJD), zespół Gerstmanna-Strausslera-Scheinkera (GSS), zwyrodnienie wieloukładowe (MSA), zanik jądra zębatego, jądra czerwiennego, gałki bladej i jądra niskowzgórzowego (DRPLA);
• choroby układu sercowo-naczyniowego - udar mózgu, krwotok podpajęczynówkowy;
• substancje toksyczne, np. alkohol, substancje psychoaktywne, leki (np. fluwoksamina, fenytoina, piperazyna, niektóre cytostatyki, sól litu), metale ciężkie.
• polineuropatia (uszkodzenie nerwów obwodowych, splotów nerwowych i korzeni nerwowych);
• stwardnienie rozsiane;
• niedobór witaminy B12 i E. 

Ataksja wrodzona jest nieuleczalna. Natomiast nabyta zależna jest od przyczyny (czasami zaburzenia ustępują po wyeliminowaniu przyczyny).